5. kafli

Mótsögn í gríska Matteusarguðspjallinu? 

Eftir samtalið við kristna vin minn sem heldur Torah, leiddi ég ekki hugann aftur að karaískum svip boðskaps Yeshua. Ég hafði, jú, lesið Nýja testamentið og vissi að það voru aðrar hliðar á boðskap Yeshua sem virtust tvímælalaust stangast á við karaítisma (sjá 10. kafla), en svo var leitað til mín með spurninguna varðandi Matteusarguðspjall 23.1-3. Vandamálið varðandi textann virtist nokkuð augljóst. Í 15. kafla Matteusarguðspjalls virtist Yeshua segja lærisveinum sínum að halda sig frá mannasetningum faríseanna en í Matteusarguðspjalli 23.1-3 sagði hann þeim að gera allt sem farísearnir kenndu þeim, því þeir sætu í stóli Móse og hefðu vald hans.

            Fyrstu viðbrögð mín, sem karaíta, voru þau að ég hafði ekki miklar áhyggjur af því sem vitist vera mótsögn á milli 15. og 23. kafla Matteusarguðspjalls. Samt ákvað ég að nálgast þetta sem textavandamál, á sama hátt og ég myndi reyna að leysa textavandamál í Dauðahafshandritunum eða öðrum fornum ritum.

            Ein af fyrstu „lausnunum“ sem ég rakst á var frá svokölluðum biblíugagnrýnanda, einum af þessum lærðu prófessorum sem sitja í fílabeinsturnum sínum. Útsýnið úr fílabeinsturninum var það að 15. kafli Matteusar hafi verið skrifaður af lærisveini Yeshua sem líkaði ekki við farísea, en 23. kaflinn hafi verið skrifaður af lærisveini sem var hrifinn af faríseum. Hvor þessara lærisveina fyrir sig hafði einfaldlega heyrt í orðum Yeshua það sem hann vildi heyra, byggt á hans eigin fyrirframótuðu hugmyndum.³¹

³¹ Til dæmis Fenton, bls. 366: „Það er erfitt að trúa því að Jesús hafi virkilega skipað hlýðni við kennslu fræðimanna og farísea; þetta virðist hafa verið viðhorf Matteusar eða eins heimildarmanna hans; sjá 5¹⁹.“ Samanber einnig Davies og Allison, bls. 269.

 Ég útilokaði ekki þessa útskýringu en var ekki hrifinn af henni heldur. Það virtist vera mikil tilgáta að ætla að það væri slík óeining meðal fyrstu fylgjenda Yeshua. Voru þeir í „frumkirkjunni“ raunverulega að fylkja sér í flokka sem voru ýmist með eða á móti faríseum? Kannski, en ég hefði þá samt viljað sjá sagfræðilega tilvísun um slíkt.³²

 ³² Ein möguleg undantekning er í Postulasögunni 15.5. Þetta vers gæti vísað til löngunar flokka farísea meðal fylgjenda Yeshua til að leggja lögmál og hefðir farísea á alla „trúaða.“ Jakob (Ya´akov) stóð gegn þessu og mælti heldur með fjórum grundvallarreglum til að koma nýjum í trúnni af stað á göngunni og útskýrði að hin boðorðin myndu þeir svo læra með því að heyra Torah Móse lesið í samkundunni á hverjum hvíldardegi (Post. 15.20-21). Hver sem lærði boðorðin með því að heyra Torah lesið, yrði að sjálfsögðu ekki beygður undir mannasetningar faríseanna sem eru allt annað en hið ritaða Torah.

Vissulega hefði þetta skilið eftir önnur ummerki í sagnfræðilegum og textalegum heimildum.
            Flestir kristnir fræðimenn viðurkenndu einfaldlega að Yeshua gæti ekki hafa ætlað lærisveinum sínum að hlýða faríseunum, en gátu ekki lagt fram neina trúanlega útskýringu á þeirri staðreynd að Matteusarguðspjall leggur honum þessi orð í munn.³³

³³ Sjá til dæmis Davies og Allison, bls. 270.

Í nokkurn tíma sá ég enga lausn á þessu vandamáli og var í raun ekki viss um hvernig ég ætti að bera mig að framhaldinu. Ég prófaði að skoða Matteusarguðspjall 23.2-3 á „upprunalegu“ grískunni. Þar sem ég er karaíti hefur viðhorf mitt gagnvart Tanach alltaf verið það að lesa það á upprunalegu hebreskunni þar sem allar þýðingar innihalda einhverja óbeina túlkun. Raunar hef ég þetta viðhorf gagnvart öllum fornum skjölum. Ef ég vil vita hvað stendur í Talmúd, les ég það á arameísku og ef ég vil vita hvað stendur í Dauðahafshandritunum, les ég þau á hebresku. Þess vegna skoðaði ég grísku útgáfuna af Matteusarguðspjalli 23.-2-3 og komst að því að hinar stöðluðu ensku þýðingar höfðu trúfastlega lagt fram sama texta og ritaður var á grísku.

ð
Áfram í 6. kafla...

ï
Til baka í 4. kafla...

torah@internet.is